Του Παύλου Μαμμωνά*
Τα νέα πρότυπα ΕΝ 81-20 και ΕΝ 81-50, που έχουν τεθεί σε εφαρμογή από την 1η Σεπτεμβρίου 2017, μεταβάλλουν πολλές παραμέτρους σε ό,τι αφορά την κατασκευή και την εγκατάσταση των ανελκυστήρων. Ο κ. Παύλος Μαμμωνάς αποκωδικοποίησε για τον «Ηλεκτρολόγο» τα σημαντικότερα σημεία των αλλαγών και μας τα παρουσιάζει.
Κάθε νέος ανελκυστήρας που εγκαθίσταται σε κτίριο με άδεια οικοδομής, υπόκειται σε διατάξεις της Ευρωπαϊκής Οδηγίας και στα πρότυπα του ΕΛΟΤ. Τα πρότυπα αυτά καθορίζουν τις προδιαγραφές ασφαλείας, καθώς και τις απαιτήσεις που πρέπει να εφαρμόζονται για την κατασκευή και την εγκατάσταση ηλεκτρομηχανικών και ηλεκτροϋδραυλικών ανελκυστήρων.
Μέχρι πρότινος ήταν σε ισχύ τα πρότυπα ΕΝ 81.1 – 2 / 2010. Από την 01-09-2017 τα πρότυπα αυτά αντικαταστάθηκαν με τα νέα πρότυπα 81-20 & 81-50. Έτσι, κάθε νέος ανελκυστήρας που εγκαθίσταται από 1 Σεπτεμβρίου 2017, θα πρέπει να συμμορφώνεται ως προς την εγκατάσταση, λειτουργία και συντήρηση με τα παραπάνω πρότυπα.
Παρακάτω θα αναφέρουμε επιγραμματικά τις κυριότερες επισημάνσεις και αλλαγές του νέου προτύπου 81-20 (στο οποίο ενσωματώνονται πλέον και οι ηλεκτρομηχανικοί ανελκυστήρες και οι ηλεκτροϋδραυλικοί) σε σχέση με τα παλιά πρότυπα, με έναν απλό και κωδικοποιημένο τρόπο, ο οποίος προφανώς δε μπορεί να αντικαταστήσει ή να αποδώσει πλήρως το περιεχόμενο των 330 σελίδων των δύο νέων προτύπων ΕΝ 81-20 και ΕΝ 81-50.
Γενικές παρατηρήσεις – παραδοχές
Το νέο πρότυπο 81-20:
* Καθορίζει ρητά ότι το μέσο βάρος ενός ανθρώπου είναι 75 kgr (κιλά).
*Αναφέρεται ρητά στις διαπραγματεύσεις μεταξύ εγκαταστάτη και ιδιοκτήτη του έργου όσον αφορά την προβλεπόμενη χρήση του ανελκυστήρα (ατόμων ή φορτίων ή φορτίων με συνοδεία ατόμων).
*Θεωρεί ότι ο εξαερισμός του φρεατίου είναι ευθύνη του κατασκευαστή του κτιρίου και πρέπει να γίνεται με βάση τις υποδείξεις -πληροφορίες του εγκαταστάτη, σύμφωνα πάντα με τους εθνικούς οικοδομικούς κανονισμούς.
Απαιτήσεις ασφαλείας και μέτρα προστασίας
Οι απαιτήσεις ασφαλείας και τα μέτρα προστασίας που προτείνουν τα νέα πρότυπα συνοψίζονται επιγραμματικά παρακάτω:
*Επιτρέπεται τώρα στο φρεάτιο πυροσβεστήρας υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένη ποσότητα φωτισμού (σε lux) ενδιάμεσα στο φρεάτιο και στα μηχανοστάσια – τροχαλιοστάσια.
*Όλες οι γυάλινες επιφάνειες πρέπει να είναι από πολυστρωματικό γυαλί. Υπάρχουν νέες απαιτήσεις για μεγαλύτερη αντοχή στα τοιχώματα, τις πόρτες και το δάπεδο του φρεατίου.
*Επιτρέπεται υπό προϋποθέσεις να υπάρχει πρόσβαση σε χώρους εργασίας (μηχανοστάσια, τροχαλιοστάσια κλπ.) από ιδιωτικούς χώρους.
*Όπου υπάρχουν προσιτοί χώροι κάτω από τον πυθμένα του φρεατίου, θα πρέπει να υπάρχει διάταξη αρπάγης στο αντίβαρο. (Απαλείφεται η δυνατότητα στερεού προβλήτα που είχε το παλαιό πρότυπο).
* Το προστατευτικό του αντίβαρου ξεκινά από 0,3 μ. έως ελάχιστο 2μ. από το δάπεδο (αντί 2,5 μ. που ήταν πριν).
*Ο κομβιοδόχος συντήρησης στο κάτω μέρος του φρεατίου είναι παρόμοιος με αυτόν που τοποθετείται στην οροφή του θαλάμου.
*Παρέχεται ηχητικό και φωτεινό σήμα κάτω από το θάλαμο κατά την κίνηση στη συντήρηση.
*Οι θύρες φρέατος και οι θύρες θαλάμου έχουν απαιτήσεις υψηλότερων μηχανικών αντοχών και πυροπροστασία όπου απαιτείται.
*Προβλέπεται ότι αν ο ανελκυστήρας σταματήσει για οποιονδήποτε λόγο στη ζώνη απασφάλισης, τόσο η θύρα του θαλάμου όσο και η θύρα του φρεατίου πρέπει να ανοίξει, είτε από το εσωτερικό του θαλάμου είτε εξωτερικά του ορόφου, με μια δύναμη όχι μεγαλύτερη των 300 Ν.
*Η κατώτερη θύρα του φρεατίου πρέπει να μπορεί να ανοίγει από το κάτω μέρος του πυθμένα με τη χρήση κάποιου συρματόσχοινου.
*Τα εσωτερικά διακοσμητικά στοιχεία του θαλάμου πρέπει να είναι περιορισμένης ευφλεκτότητας, σύμφωνα με το πρότυπο ΕΝ 13501-1
*Απαιτούνται ισχυρότερα τοιχώματα θαλάμου και ισχυρότερη ποδιά θαλάμου.
*Όλοι οι θάλαμοι των ανελκυστήρων στο άνω μέρος τους πρέπει να έχουν προστατευτικό τοίχωμα το λιγότερο 0,10 μ., ανεξάρτητα από τα κενά που υπάρχουν.
*Η ένταση του φωτισμού του θαλάμου θα πρέπει να είναι τουλάχιστον50 lux στις διατάξεις ελέγχου και 1μ. πάνω από το δάπεδο, αλλά και σε οποιοδήποτε σημείο βρίσκεται σε απόσταση τουλάχιστον 100mm από οποιοδήποτετοίχωμα.
*Η αντοχή και τα χαρακτηριστικά των συρματόσχοινων πρέπει να είναι σύμφωνα με το ΕΝ 12385-5.
*Στις συνδέσεις των συρματόσχοινων απαγορεύονται οι χυτοί σύνδεσμοι, οι κρίκοι σύνδεσης και άλλα ισοδύναμα συστήματα. Επιτρέπονται οι αυτοπεδούμενοι σφηνοειδείς κώνοι και θηλιές ενισχυμένες με ροδάντζες και με κυρτωμένες απολήξεις.
*Για ονομαστικές ταχύτητες κίνησης που δεν υπερβαίνουν τα 3,0 m/sμπορούν να χρησιμοποιούνται μέσα όπως αλυσίδες, συρματόσχοινα ή ιμάντες. Για ονομαστικές ταχύτητες κίνησης που υπερβαίνουν τα 3,0 m/s πρέπει να παρέχονται μέσα αντιστάθμισης. Η δοκιμή αρπάγης για ακαριαία πέδηση γίνεται με την ονομαστική ταχύτητα και το ονομαστικό φορτίο, καθώς και με την ονομαστική ταχύτητα και με το 125% του ονομαστικού φορτίου, όταν πρόκειται για ηλεκτροϋδραυλικούς ανελκυστήρες.
* Καταργείται η αρπάγη ακαριαίας πέδησης με απόσβεση.
*Για να διασφαλίζεται η ενεργοποίηση του περιοριστήρα ταχύτητας προτού επιτευχθεί επικίνδυνη ταχύτητα, η μέγιστη απόσταση μεταξύ των σημείων ενεργοποίησης στον περιοριστήρα δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 250mm σε σχέση μετην κίνηση του συρματόσχοινου του περιοριστήρα.
*Οι βαλβίδες θραύσης και οι μειωτήρες (περιοριστήρες παροχής) πρέπει να είναι προσβάσιμοι για ρύθμιση και επιθεώρηση απευθείας από την οροφή του θαλάμου ή τον πυθμένα του φρεατίου.
*Καταργούνται οι οδηγοί που κατασκευάζονται για χαμηλές ταχύτητες με άλλες μεθόδους εκτός από ψυχρή ή μηχανική κατεργασία (εξελασμένος χάλυβας ή μηχανικά κατεργασμένες επιφάνειες τριβής).
*Όταν η θερμοκρασία του υδραυλικού συστήματος ή/και του λαδιού υπερβούν τα επιτρεπτά όρια, ο θάλαμος θα πρέπει να ακινητοποιείται στην κατώτερη στάση. Η επαναφορά του συστήματος πρέπει να γίνεται αυτόματα, όταν η θερμοκρασία του συστήματος επανέλθει σε κανονικά επίπεδα.
* Οι ρευματοδότες, πλέον, είναι αποκλειστικά τύπου 2Ρ+ΡΕ (σούκο).
* Η γείωση προστασίας θα πρέπει να είναι σύμφωνη με το HD60364-4-41/2007.
*Εισάγεται η δυνατότητα χρήσης προγραμματιζόμενων ηλεκτρονικών συστημάτων (λογισμικού) σε εφαρμογές που σχετίζονται με την ασφάλεια τωνανελκυστήρων (PESSRAL).
* Απαγορεύεται πλέον η χρήση κομβίου STOP εντός του θαλάμου.
*Τοποθετείται σκάλα αναρρίχησης για πρόσβαση στην κάτω απόληξη φρεατίου.
Πληροφορίες για τη χρήση
Το εγχειρίδιο των οδηγιών πρέπει να είναι σύμφωνο με το ΕΝ 13015. Παράλληλα, πρέπει να υπάρχουν οδηγίες για την ενημέρωση του βιβλίου καταγραφής, αναλυτικές οδηγίες για τη χρήση του κλειδιού απασφάλισης κλειδαριών έκτακτηςανάγκης και, τέλος, λεπτομερείς οδηγίες για την επιχείρηση απεγκλωβισμού.
Με μια ανάγνωση στα παραπάνω, εύκολα διαπιστώνει κάποιος ότι τα νέα πρότυπα των ανελκυστήρων ΕΝ 81-20 και ΕΝ 81-50 δημιουργήθηκαν με στόχο την καλύτερη λειτουργία των ανελκυστήρων και τη μεγαλύτερη ασφάλεια των πολιτών-επιβατών.
Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη σωστή και επιμελή συντήρηση των ανελκυστήρων από το διμελές κινητό συνεργείο, όπως ορίζεται άλλωστε και από την ελληνική νομοθεσία, θα συντελέσουν σίγουρα στην ομαλή λειτουργία των ανελκυστήρων, καθώς και στην αποφυγή ατυχημάτων ή ακόμα και δυστυχημάτων.
Ο κ. Παύλος Εμ. Μαμμωνάς είναι Γεν. Γραμματέας του ΔΣ της ΠΟΒΕΣΑ